SAYIN HAMDİ GÜLEÇ’İN 2020 YILI BÜTÇE KONUŞMASI
Sayın Başkan,
Plan ve Bütçe Komisyonunun Değerli Üyeleri,
Kurumum ve şahsım adına hepinizi saygıyla selamlıyorum.
Konuşmama başlarken sizlere öncelikle Kamu İhale Kurumunun görev ve yetkileri ile ilgili kısa bilgiler sunmak istiyorum.
Kamu İhale Kurumu esas itibarıyla;
- İhale sürecinde idarelerce gerçekleştirilen işlemlere ilişkin itirazen şikâyet başvurularını inceleyerek sonuçlandırmak,
- Kamu İhale Kanunu ve Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununa ilişkin mevzuatı hazırlamak, geliştirmek ve uygulamayı yönlendirmek,
- Elektronik Kamu Alımları Platformunu kurmak ve işletmek,
- İhale ilanları ile ilgili esas ve usulleri düzenlemek ve Kamu İhale Bültenini yayımlamak,
- Görev alanı ile ilgili olarak istatistikler oluşturarak yayımlamak,
- İhalelere katılmaktan yasaklananlar ile haklarında kamu davası açılmış olması nedeniyle ihalelere katılamayacak olanlara ilişkin sicilleri tutmak,
- İhale mevzuatıyla ilgili eğitim vermek, ulusal ve uluslararası koordinasyonu sağlamak,
şeklinde görev ve yetkilere sahiptir.
Kurumumun karar organı olan Kamu İhale Kurulu, Başkan ve II. Başkan dâhil olmak üzere dokuz üyeden oluşmaktadır.
Kurum, görevlerini 14 yönetici, 141 meslek personeli, 158 idari personel, 22 sözleşmeli bilişim personeli ve 101 sürekli işçi olmak üzere toplam 436 personel ile yerine getirmektedir.
Sayın Başkan, Değerli Üyeler,
Ülkemizde 2018 yılında 202,1 milyar lira (202.114.839.000TL) tutarında kamu alımı yapılmış olup, bu tutar 2018 yılı GYİH’nin %5’i ve merkezi yönetim bütçe giderlerinin yaklaşık % 24’ünü teşkil etmektedir. 2019 yılının ilk dokuz ayında ise toplam kamu alımları tutarı yaklaşık 96,7 milyar lira olarak gerçekleşmiştir.
Kamu İhale Kurumu, itirazen şikâyet başvurularını inceleme ve çözüme ulaştırma görevi kapsamında, 2018 yılında 2.117 adet başvuruyu incelemiştir. 2019 yılının dokuz aylık döneminde ise bu rakam 1.264 olarak gerçekleşmiştir.
Kurumun itirazen şikâyet başvuruları üzerine verdiği uyuşmazlık kararları, idari yargı denetimine tabi olup, tamamı internet sitemizde ücretsiz olarak yayımlandığından kamuoyu denetimine de açıktır.
Sayın Başkan, Değerli Üyeler,
2018 yılından bu yana kamu ihalelerinde önemli ölçüde dijital dönüşüm sağlanarak, 2019 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programında belirlenen hedefler doğrultusunda ihalelerin elektronik ortamda, daha etkin, verimli ve rekabetçi koşullarda yapılmasına yönelik gelişmeler yaşanmıştır.
Bu kapsamda, elektronik ihale uygulaması yaygınlaştırılarak, 4734 sayılı Kanun kapsamındaki 90 bin ihalenin e-ihale olarak yapılabilmesi mümkün hale getirilmiştir.
2 Ocak 2019 tarihinden itibaren yaklaşık maliyet limiti olmadan açık ihale usulü kullanılarak yapılan mal ve hizmet alımı ile yapım işi ihaleleri ve 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin (f) bendine göre yapılan mal ve hizmet alımı ihaleleri e-ihale yoluyla yapılabilmektedir.
13 Eylül 2019 tarihli değişiklik ile de e-ihalenin, tüm pazarlık ihalelerinde kullanılabilmesine ilişkin hukuki altyapı oluşturulmuştur.
İhaleye verilen tekliflerin yeniden yarışabilmelerine imkân sağlayan elektronik eksiltme uygulaması, 1 Kasım 2018 tarihinden itibaren uygulamaya konulmuştur. (Açık ihale ve belli istekliler arasında ihale usulleri ile yapılan ve aşırı düşük açıklaması istenilmeksizin sonuçlandırılan ihalelerde fiyat ve fiyat ile birlikte fiyat dışı unsurlar üzerinden e-eksiltme yapılabilmektedir.) 2019 yılında tüm ihalelerin %10’unda elektronik eksiltme uygulaması idareler tarafından tercih edilmiştir.
7161 sayılı Kanun ile 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 10 uncu maddesinde yapılan değişikliklere bağlı olarak; ihalelerde ekonomik ve mali yeterlik kriteri olarak ihale konusu iş ile ilgili cironun aranabilmesi mümkün hale gelmiştir.
Ayrıca, ihalelere katılan tüzel kişiler tarafından ortağa ait iş deneyim belgesinin kullanılması durumunda, söz konusu ortağın tüzel kişilikte temsil ve yönetime yetkili olması şartı getirilmiştir.
Sayıştay, Yüksek Fen Kurulu, yatırımcı kurumlar ve ilgili sivil toplum kuruluşlarının görüşleri dikkate alınarak fiyat farkı, alt yüklenicilik, yeni birim fiyat, gecikme ve cezalar, fesih, kabul süreci gibi sözleşme sürecindeki uygulamaların geliştirilmesine yönelik önemli düzenlemeler yapılmıştır.
Sayın Başkan, Değerli Üyeler,
Kurum tarafından atılan adımlar sonucunda, e-ihale, e-eksiltme, e-teklif, e-tebligat gibi uygulamalarla EKAP, kamu alımlarına erişimi kolaylaştıran, işlem maliyetlerini azaltan bir yapıya dönüştürülmüştür. Bu çalışmaların neticesinde, kamu ihalelerinde ihalelere elektronik ortamda erişim sağlanmış, alımların daha rekabetçi bir ortamda yapılmasına zemin hazırlanmış, tasarruf ve verimlilik sağlanmış, gizlilik ve güvenilirlik ön plana çıkarılmıştır.
İdareler, 2010 yılında devreye alınan EKAP üzerinden ihale dokümanını mevzuata uygunluk denetimi yapan akıllandırılmış bir programla hazırlayabilir hale gelmiştir. Ayrıca yapılan entegrasyonlar sayesinde isteklilerin vergi borcu, bilanço ve gelir tablosu bilgileri, kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu bilgileri, banka referans mektubu ve geçici teminat mektubu bilgilerinin EKAP üzerinden sorgulanabilmesi imkânı tanınarak bu süreçlerin kısa ve etkin biçimde tamamlanması sağlanmıştır.
EKAP’ta “İstekli Sayfası” açılmış ve istekliler tarafından EKAP’ta veya entegrasyon kapsamındaki diğer kurum ve kuruluşlarda bulunan ve ihalelerde kullanılabilecek bilgi ve belgelerinin sorgulanması, görüntülenmesi ve yeterlik bilgileri tablosu ile sunulmayacak belgeler tablosunun bu bilgiler kullanılarak hızlı ve doğru şekilde doldurulabilmesi temin edilmiştir.
İzleyen dönemde, ihalelere ilişkin şikâyet ve itirazen şikâyet başvurularının elektronik ortamda gerçekleştirilmesi, kamu alımlarında sayısallaştırmanın sağlanması ve etkin kullanılması, isteklilerin herhangi bir kurum veya kuruluştan temin veya teyit edilemeyen belgelerinin EKAP’a yüklenmesi ve değerlendirilmesi hedeflenmektedir.
“Kamu İhalelerinde Yeterlik Sisteminin Kurulması“, ve “İhalelerde Başvuru ve Teklif Zarfı İçinde Sunulması Gereken Belgelerin Ortadan Kaldırılması” projeleri devam etmekte ve dinamik alım sistemi kurulması ile ilgili de çalışmalar yürütülmektedir.
Sayın Başkan, Değerli Üyeler,
Kamu ve özel sektöre kamu ihale mevzuatı ile ilgili eğitim vermek ve bu doğrultuda gerekli çalışmaları yürütmekle görevli olan Kurumumuz bu kapsamda 2017 yılında 4.685, 2018 yılında 8.588, 2019 yılının dokuz ayında ise 7.634 katılımcıya ihale eğitimi vermiştir.
Ayrıca, bazı üniversitelerin Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezleri ile imzalanan eğitim işbirliği protokolleri kapsamında da 2018 yılında 263, 2019 yılının ilk dokuz ayında ise toplam 327 katılımcıya sertifikalı ihale eğitimi verilmiştir.
Diğer taraftan;
Avrupa Komisyonu tarafından düzenlenen 2019 Yılı Türkiye Raporunda, ihale usullerinde genel olarak şeffaflık ve etkinlik ilkelerine bağlı kalındığı ve ülkemizin e-ihaleden etkin bir biçimde faydalandığı vurgulanmış, yolsuzluk ve hileli uygulamaların tespitine ve üzerine gidilmesine yönelik mekanizmaların mevcut olduğu, kamu alımlarının izlenmesinin tatmin edici düzeyde bulunduğu, Kamu İhale Kurumunun ihalelerin performansının ölçümü ile kamu alımları sisteminin geliştirilmesi için temel oluşturan düzenli istatistikler yayımladığı ve idarelerin kamu alımı süreçlerini yönetme kapasitelerinin gelişmeye devam ettiği ifade edilmiştir.
İtirazen şikâyet başvurularına ilişkin olarak ise Kamu İhale Kurumu’nun inceleme sisteminin, itirazen şikâyetlerin hızlı, etkili ve yetkin bir biçimde çözüme kavuşturulmasını sağladığı belirtilmiştir.
Sayın Başkan, Değerli Üyeler,
Konuşmamın son bölümünde sizlere, 2020 Yılı Bütçesi ile 2018 Yılı Kesin Hesabı hakkında kısa bilgiler sunmak istiyorum.
Kurumun gelirleri esas itibarıyla;
- Kanun kapsamında yapılan ihalelere ilişkin sözleşme bedeli üzerinden alınan Kurum payı,
- İhalelere ilişkin itirazen şikâyet başvuru bedelleri ve ihale ilanı yayım gelirlerinden oluşmaktadır.
Kurumun 2020 yılı bütçesinde 100 milyon lira gelir ve ödenek öngörülmüş olup bunun 61,4 milyon lirasının personel ve Sosyal Güvenlik Kurumu giderlerine harcanacağı öngörülmektedir
Sayın Başkan, Değerli Üyeler,
2018 yılı kesin hesap bilgileri ise özetle şöyledir:
2018 yılı bütçesinde 144 milyon lira ödenek öngörülmüş, genel bütçeye aktarılan gelir fazlası ödemesi dolayısıyla yıl içerisinde 19.1 milyon lira likit karşılığı ek ödenek kaydıyla birlikte toplam ödenek miktarı 163.1 milyon liraya ulaşmıştır. Bu ödeneğin 85.3 milyon lirası gelir fazlası olarak hazineye aktarılmış, 76 milyon lirası harcanmış ve harcanmayan 1.8 milyon lirası ise yılsonunda iptal edilmiştir.
Kurumun kendisine yüklenen görevleri yerine getirirken bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da titizlikle ve özveriyle çalışmaya devam edeceğinin ve Kuruma tahsis edilen 2020 yılı bütçesinin büyük bir sorumluluk anlayışı içinde harcanacağının Komisyonun değerli üyeleri tarafından bilinmesini temenni eder, hepinize saygılar sunarım.