SAYIN HAMDİ GÜLEÇ’İN TMB BİLGİLENDİRME TOPLANTISINDA YAPTIĞI KONUŞMA
Sayın Başkan,
Müteahhitlik sektörümüzün değerli temsilcileri,
Kamu ihale mevzuatımızda yaşanan güncel gelişmelerin ele alınacağı bu toplantıyı düzenleyen Türkiye Müteahhitler Birliğine ve Türkiye İnşaat Sanayicileri İşveren Sendikasına ve katılımınız için siz değerli konuklara teşekkür ediyorum. Sektörle olan işbirliğimizin daha da güçlenmesine katkı sağlayacak toplantının verimli ve faydalı olması temennisi ile tüm katılımcıları saygıyla selamlıyorum.
Geride bıraktığımız son bir yıl, ülkemiz için önemli gelişmelerin yaşandığı, gelecek yıllara ilişkin politikaların temellerinin atıldığı bir dönem olmuştur. Bu dönemde, bir taraftan, 2018 yılında yaşanan ekonomik saldırıların yarattığı etkiler onarılırken, diğer taraftan Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçiş sonrası birçok alanda reformları hayata geçirecek adımlar da atılmaktadır.
2019 yılında kamu ihale sistemimizde yaşanan gelişmeleri de bu çerçevede değerlendirmek mümkündür. Gelişen ve dönüşen dünyaya uyum, sektörel talep ve ihtiyaçların karşılanması, daha etkin, rekabetçi, şeffaf ve dijital dönüşüm hedefine uygun modern bir kamu alımları sisteminin inşası amacıyla gerek mevzuat düzeyinde gerekse de uygulamada çeşitli yenilikler hayata geçirilmiştir.
Değerli Konuklar,
Paranın dahi dijitalleştiği bir dönemde, ihale sistemimizin geleneksel yöntemlerle sürdürülmesi artık mümkün görünmemektedir. Kurumumuz tarafından 2016 yılından bu yana yürütülen elektronik ihaleye geçiş çalışmaları 2019 yılı itibariyle büyük oranda tamamlanmıştır. Elektronik Kamu Alımları Platformunda oluşturulan altyapı ile ihaleler, herhangi bir basılı belge sunumuna ihtiyaç duyulmadan, ekran karşısında elektronik olarak imzalanan teklifler üzerinden sonuçlandırılabilmektedir. Benzer şekilde, teklif fiyatlarının eksiltilmesine izin verilen elektronik eksiltme uygulaması, ihalelerde rekabeti arttıran ve kamu kaynaklarının verimli kullanılmasına hizmet eden bir değer olarak ihale sistemimize kazandırılmıştır.
Bu yıl içerisinde ilan edilen 5 bini aşkın sayıda ihalede ve toplam ihalelerin %10’undan fazlasında, idareler tarafından elektronik yöntemlerin kullanımı tercih edilmiştir. Gerek idare, gerekse istekli tarafı için önemli ölçüde zaman ve kaynak tasarrufu sağlayan e-ihale uygulamaları, zaman içerisinde daha geniş bir uygulama alanı bulacaktır. Hükümet programlarında da yer verildiği üzere, e-ihalenin belirli alanlarda zorunluluk haline getirilmesine ve bunun ihale sistemine bütünüyle dahil edilmesine ilişkin çalışmalarımız önümüzdeki dönemde de artarak devam edecektir.
Değerli Konuklar,
Ülkemizin kalkınmasında öncü konumda olan inşaat sektörü, son dönemde yaşanan ekonomik gelişmelerden en fazla etkilenen sektörlerin başında gelmektedir. Bu durum kamu ihalelerinde en yüksek paya sahip olan yapım işlerinde de etkisini göstermiş ve özellikle 2018 yılının ikinci yarısında maliyet girdilerinde yaşanan olağandışı artış nedeniyle oluşan mağduriyetlerin giderilmesi konusunda bir talep ve beklenti yaratmıştır.
Bilindiği üzere, Hazine ve Maliye Bakanlığımızın da destekleri ile Ocak ayında yayımlanan 7161 sayılı Kanunda, Kamu İhale Sözleşmeleri Kanuna geçici bir madde eklenerek sektörün taleplerinin karşılanması amaçlanmıştır.
Gelinen noktada, yasal düzenlemeden yararlanmak amacıyla yapılan başvurular büyük oranda sonuçlandırılmış, ihale sözleşmelerinin feshi, devri veya bunlara süre uzatımı verilmesi yönünde destekleyici adımlar atılmıştır. Bu konudaki çalışmalar Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yürütülmekle birlikte, Kurumumuz da uygulamada oluşan tereddütlerin giderilmesi konusunda üzerine düşen görevi yerine getirerek, süreci destekleyen kararlar almıştır.
Düzenlemenin, yaşanan sorunların çözümüne katkı sağladığını değerlendiriyor, kamu ve özel sektör olarak hep birlikte bu süreçten daha da güçlenmiş olarak ve kalıcı bir iyileşme ile çıkacağımızı temenni ediyorum. Bu sayede, ülkemizde elde ettiği deneyimle uluslararası alanda önemli projelere imza atan Türk müteahhitlik sektörünün, önümüzdeki dönemde de ekonomik büyümemizin öncüsü olmaya devam edeceğine inanıyorum. Ayrıca, bu vesileyle yakın zamanda açıklanan Dünyanın En Büyük 250 Uluslararası Müteahhidi listesinde, ülkemizi en fazla müteahhide sahip ikinci ülke konumuna ulaştıran tüm girişimcilerimizi de tebrik etmek istiyorum.
Değerli Konuklar,
7161 sayılı Kanun geçmişte yaşanan sıkıntıları giderecek düzenlemeleri içermenin yan sıra, ihale sistemimize bazı yeni uygulamaları da kazandırmıştır. Bir süredir haksız rekabete yol açtığı yönünde eleştirilerin bulunduğu iş deneyim belgelerinin kullanımı hususu, Kamu İhale Kanununda yapılan düzenlemelerle önemli ölçüde disipline edilmiştir.
2018 yılında yurtdışı belgelerin Kurumumuzca EKAP sistemine kaydı ile başlayan süreç, ortağa ait iş deneyim belgelerinin kullanımında temsil ve yönetim yetkisi şartının aranması ve yurtdışından elde edilen iş deneyim belgelerinin kullanım şartlarının belirlenmesi yönündeki yasal düzenlemelerle pekiştirilmiştir. Yine büyük ölçekli yapım işi ihalelerinde, ihale konusu işe ilişkin cironun yeterlik kriteri olarak aranabilmesi konusundaki düzenleme ile ihalelerde kalite ve niteliğin arttırılması hedeflenmiştir.
Bununla birlikte, aynı Kanun ile düzenlenen bir işten elde edilen iş deneyim belgelerine toplam sayı ve tutar sınırlandırması getirilmesi hususunda bu aşamada herhangi bir düzenleme yapılmadığını hatırlatmak isterim. Aktardığım başlıklara ilişkin, bu yıl içerisinde yayımlanan ikincil mevzuatların etkisi önümüzdeki yıldan itibaren ölçülebilecektir. Dolayısıyla, yapılan iyileştirmelerin sonuçları izlenerek, ilerleyen süreçte ihtiyaç duyulması halinde belge sınırlandırılması konusunda da bir düzenleme yapılması gündeme gelebilecektir.
Değerli Konuklar,
Sözleşme sürecini ihale sürecinden bağımsız olarak düşünmek mümkün bulunmamaktadır. Birbirini izleyen ve birbirini tamamlayan bu aşamaların sıhhatli işlemesi, kamu alımları sisteminin kalitesini de yükseltecektir.
Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ile yasal çerçevesi çizilen sözleşme uygulamaları, genel şartnameler ve tip sözleşmelerde ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir. Son yıllarda Kurumumuz özellikle düzenleyici kararları ile bu alanda oluşan tereddütleri gidermeye yönelik çalışmalar yürütse de, sözleşme sürecini düzenleyen mevzuatta uzun yıllardır güncel gelişmelere yönelik bir düzenleme yapılmamıştır.
Geçtiğimiz ay başında yayımlanarak yürürlüğe giren Yapım İşleri İhale Uygulama Yönetmeliğinin eki Genel Şartname ve Tip Sözleşmede yapılan değişiklikler, sözleşme sürecindeki uygulamaların iyileştirilmesine yönelik önemli hükümler içermektedir. Fiyat farkı, alt yüklenicilik, yeni birim fiyat tespiti, gecikme ve cezalar, fesih, kabul süreci gibi hemen hemen tüm alanlarda mevzuatta geliştirilmeler yapılmıştır.
Bu düzenlemeler, konunun önemli paydaşları arasında yer alan Sayıştay, Yüksek Fen Kurulu, yatırımcı kurumların yanı sıra bu toplantıya da ev sahipliği yapan sektör temsilcileri ve siz değerli üyelerinin görüşleri dikkate alınarak ve taraflarla yapılan değerlendirme toplantılarında ortaya çıkan tespitler ışığında, bir yıllık çalışma sonucunda hazırlanmıştır. Bu bakımdan söz konusu düzenlemelerin, tüm kesimlerin taleplerini karşılayacağını ve önemli faydalar sağlayacağına inanıyorum. Yine bu düzenlemelerin, Kurumumuzun sözleşme uygulamalarının yönlendirilmesi konusunda bundan sonra da etkili bir şekilde çalışacağının işareti olacağını değerlendiriyorum.
Değerli Konuklar,
İhale sistemimizin dönüşümü konusunda yoğun bir yıl geçirdiğimiz ortadadır. Elektronik ihale gibi yeni uygulamaların ve mevzuatımıza kazandırılan yeni düzenlemelerin olumlu yansımalarının, kamuda verimliliği, özel sektörde ise kaliteyi arttıracak sonuçlar doğuracağına inanıyorum. Kurumumuz her zaman olduğu gibi, bundan sonra da çalışmalarını tüm paydaşlarının katkısı ile uluslararası uygulamalarla eşdeğerde olan modern ve sürdürülebilir bir kamu alımları sistemi doğrultusunda yürütmeye devam edecektir.
Bu vesile ile kamu ihale mevzuatında yaşanan güncel gelişmeleri aktarma ve sektörün görüş ve önerilerini değerlendirme imkanı bulacağımız bu toplantının düzenlenmesinde emeği geçen Türkiye Müteahhitler Birliği ve Türkiye İnşaat Sanayicileri İşveren Sendikasına ve toplantıya katılım sağlayan siz değerli konuklara bir kez daha teşekkür ediyor, saygılar sunuyorum.